ကိုရင်သြ

ယခုရက်သတ္တပတ်သည်ကား ကျွန်ုပ်တို့၏ အာရှဒေသအတွက် လှုပ်လှုပ်ရွရွရှိလှသည့် သတင်းနှစ်ပုဒ်ကို ဘွားခနဲတွေ့မြင်ရသည့် ရက်သတ္တပတ်ဖြစ်၏။ သတင်းများ၏ “နိဗ္ဗိန္ဓတေးထပ်”ကို မပြတ်မလပ် နားစွင့်နေမိစဉ်မှာပင် အာရှတစ်ခွင် တစ်ပြင်သို့ ပဲ့တင်ရိုက်ဟည်းလာသော သတင်းနှစ်ပုဒ်ကိုဝင်းခနဲ ထိန်ခနဲ ကျွန်ုပ်တွေ့မြင်လိုက်ရ၏။ ထိုသတင်းနှစ်ပုဒ်သည်ကား ဗီယက်နမ်၌ကျင်းပသော “အမေရိကန်-မြောက်ကိုရီးယား” ထိပ်သီးဆွေးနွေး ပွဲကြီးသတင်းနှင့် “ကက်ရှ်မီးယား” အရပ်ဆီမှ စစ်ရိပ်စစ်ငွေ့များယှက်သန်း လာသည့်သတင်းတို့ ဖြစ်ကြပြီးလျှင် ယင်းသတင်းများကို ပုဂ္ဂလဓိဋ္ဌာန်အရရော ဓမ္မဓိဋ္ဌာန်အရပါ ပိုင်းခြားစိတ်ဖြာ လေ့လာကြည့်ရန် ကျွန်ုပ်၏အာရုံယိမ်းနွဲ့မိလေ၏။

လတ်လတ်လောလော ရိုးရိုးရွရွ ဖတ်ရှုလိုက်ရသည့် ပထမသတင်း တစ်ပုဒ်မှာ တစ်ကမ္ဘာလုံးကို ရိုက်ချုန်းသွားခဲ့ရသော “ကန်-မြောက်” ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲကြီးနှင့် နှီးနွှယ်နေပြီးလျှင် ကမ္ဘာ့ငြိမ်းချမ်းရေး တည်ဆောက်မှုအတွက် အလျဉ်မပြတ် ဆက်စပ်နေသည့် အကြောင်းခြင်းရာ ဖြစ်၏။

“ဆူးကြားမှ ဘူးခါး”ပမာ

”ဆူးကြားမှ ဘူးခါး”ပမာ ငြိမ်းချမ်းရေး တည်ဆောက်မှုလုပ်ငန်းစဉ် ခဲကတ်ပုံကို ကျွန်ုပ် သတိမူမိ၏။ စကားဝိုင်းစည်းအတွင်း တန်းတူရည်တူ ဆွေးနွေးခဲ့ကြပါသော်လည်း သဘောတူညီချက်သို့ တန်းတန်းမတ်မတ် မရောက်ရှိဘဲ ရှေ့မတိုးသာ၊ နောက်မဆုတ်သာ အနေအထားဖြင့် အဆုံးသတ်ခဲ့ရသော ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲကြီးအဖြစ် ကမ္ဘာကအားမလို၊ အားမရ ရှုမြင်ခဲ့ကြ ရသည်တမုံ။

သာယာလှပ အေးချမ်းဝေစည် ဗီယက်နမ်ပြည်တွင် ဖေဖော်ဝါရီ ၂၈ ရက်က ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲ၏ ပွဲကြီး၊ ပွဲပြီးအဖြစ် အပြီးသတ် အချောကိုင် နှီးနှောဖလှယ်ခဲ့ကြရာတွင် အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရန့်နှင့် မြောက်ကိုရီးယားခေါင်းဆောင်ကြီး ကင်ဂျုံအန်တို့မှာ သဘောတူညီချက် “ပန်း” ကို လှမ်းမကိုင်နိုင်ကြဘဲ မမီမကမ်း ဖြစ်ခဲ့ကြရသည်ဟု ကျွန်ုပ်လေ့လာတွေ့ရှိရလေသည်

“သရေကွက်” ဖြစ်ခဲ့ရ”ရွှေ့”ရန် အလှည့်ကျသော်လည်း “အခွေခံ”ရမည့် အကွက်များမှတစ်ပါး အခြားရွှေ့ရန် လမ်းမမြင်တော့သဖြင့် “သရေကွက်” ဖြစ်ခဲ့ရသည့် ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲကြီးပါတကားဟု ကမ္ဘာက (အထူးအားဖြင့်) အနောက်နိုင်ငံမီဒီယာများက သြဘာပေးရေးဖွဲ့ကြရာ ဆွေးနွေးပွဲဟူသည် ရံဖန်ရံခါတွင် “စိန်ပြေးတမ်း” ကစားဘိသကဲ့သို့ သဘောတူညီချက်နှင့် နီးလျက်နှင့်ဝေးတတ်သည်ဟု ကျွန်ုပ်ရှုမြင်မိပါသည်

မူလမဆွက ထိုဆွေးနွေးပွဲကြီးအတွက် ကမ္ဘာသူကမ္ဘာသားတို့၏ မျှော်လင့်ချက်ရောင်ခြည် ပြိုးပြိုးလက်လက် ပြက်ပြက်ထင်ထင် ရှိခဲ့ကြသည့်တိုင်အောင် တကယ်လက်တွေ့တွင် သဘောတူညီချက် ရလိမ့်နိုးနိုးဖြင့်မည်သည့် သဘောတူညီချက်မျှမရကြဘဲ တိုတိုတုတ်တုတ်ဖြင့် ဆွေးနွေးပွဲကြီး နိဋ္ဌိတံပြီးဆုံးသွားခဲ့ပေရာ ယင်းမျှော်လင့်ချက်ရောင်ခြည်မှာ ဗရစိတ်ဗရပွာ ဖြစ်ခဲ့ရပြန်ချေ၏။

ညက်ညက်ညောညော ချောချောချူချူမရှိခဲ့သော ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲကြီး၏ ရလဒ်သည် မည်သည့်အဖြေကို ထုတ်ဆောင်ပါမည်နည်းဟု ယခုအခါတွင် စေ့ငုလေ့လာစရာ ဖြစ်ရပါသော် “ငြိမ်းချမ်းရေးရှာပုံတော်”ဆက်လက်ဖွင့်ရန်မှတစ်ပါး အခြားမရှိပါပြီဟု ကျွန်ုပ်ဆိုမိ၏။

တခမ်းတနား သောင်းသောင်းသဲသဲ ကျင်းပခဲ့သော ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲကြီးတွင် ဝ,ကွက်၍ ကျန်ရစ်ခဲ့သည်မှာကား “သဘောတူညီချက်” (ဝါ) “ပဋိညာဉ်”ဖြစ်၏။ ငြိမ်းချမ်းရေးကို လေးစားချစ်ခင်စိတ်ရှိသူ အပေါင်းက ကမ္ဘာကြီးလည်း ငြိမ်းချမ်းသာယာစေ၊ မတူကွဲပြားသော ဝါဒသဘောတရား လက်ကိုင်ထားသူများအကြားမှာလည်း ရင်ကြားစေ့နွေးထွေးစေဟူသော “အာသီသ” ရှိကြပေလိမ့်မည်။ “ဆည်တဲ့ကန်သင်း၊ တည်တဲ့ဟင်း” ပမာ ကောင်းတာပဲ ဖြစ်စေချင်သည်။  ဆန္ဒရှိက နည်းလမ်းရစေချင်သည်

ထရန့်ပလိုမေစီ

ကောင်းခြင်းဂုဏ်အင်္ဂါနှင့် ပြီးပြည့်စုံသော နှစ်ရက်ကြာ (ဖေဖော်ဝါရီ၂၇-၂၈) ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲကြီးတွင် စကောစကအဖြေ ထွက်ခဲ့ခြင်းအဖြစ် အနောက်အုပ်စု မီဒီယာများက အားမလို၊ အားမရ ရေးဖွဲ့သီခဲ့ကြပြီးလျှင “ထရန့်ပလိုမေစီ” (ဝါ) “Trumplomacy”ဘာလဲ၊ ဘယ်လဲဟူ၍လည်း မြည်တမ်းသူများ ရှိကြလေသည်။

ဗီယက်နမ်ဆွေးနွေးပွဲတွင် ကမ္ဘာကငံ့လင့်ခဲ့သော အဖြေမထွက်ခဲ့လင့်ကစား မြောက်ကိုရီးယား၏ နျူကလီးယား(ဝါ) အဏုမြူ အစီအစဉ် ဖျက်သိမ်းရေးနှင့် ပတ်သက်၍လည်းကောင်း၊ မြောက်ကိုရီးယားစီးပွားရေး တိုးတက်မှုဆီသို့ ဦးတည်၍လည်းကောင်း အပြုသဘောဆောင်စွာ ဆွေးနွေးနိုင်ခဲ့ပါကြောင်း အမေရိကန် အိမ်ဖြူတော်က ဖေဖော်ဝါရီ ၂၈ ရက်နှောင်းပိုင်းတွင် ကြေညာချက်တစ်ရပ် ထုတ်ဆင့်ခဲ့လေသည်။

“ယခုတစ်ကြိမ်တွင် သဘောတူညီချက်ကို လက်မှတ်ရေးထိုးနိုင်ခြင်း မရှိသည့်တိုင်အောင် အနာဂတ်ကာလတွင် မိမိတို့ နှစ်နိုင်ငံ ထပ်မံတွေ့ဆုံဆွေးနွေးနိုင်မည့် အရေးရှုမြော်တွေးမိပါသည်”ဟု အိမ်ဖြူတော်ပြောခွင့်ရပုဂ္ဂိုလ် ဆာရာစန္ဒာက မျက်နှာပန်းလှလှ ပြောဆိုခဲ့လေသည်

ဧကန်ဧကတွေးဆရပါမူ နှစ်နိုင်ငံအကြား တည်ရှိနေခဲ့သော “မယုံကြည်မှု”မှာ ကျယ်ပြန့်နက်ရှိုင်း လှပေရကား ရှုပ်ထွေးပွေလီလှသည့် နျူကလီးယား ပြဿနာတည်းဟူသော တောဂနိုင်ကို ဓားတစ်ချောင်းဖြင့် ခုတ်ထွင်ရှင်းလင်း ရဘိသကဲ့သို့ လွန်စွာခဲကတ်မည်မှာကား သေချာလှ၏။ ကမ္ဘာ့ “စူပါ” နိုင်ငံကြီး နှင့် ကွန်မြူနစ် “စွမ်းအားရှင်” နိုင်ငံတို့အကြား အပြုသဘောဆောင်သည့် ဆွေးနွေးပွဲကြီးအထိ တက်လှမ်းနိုင်ခဲ့ခြင်းသည်ပင်လျှင် ရှားတောင့်ရှားခဲ ငြိမ်းချမ်းရေး တည်ဆောက်မှုအဖြစ် ရှုမြင်အပ်လှသည်ဟု ကျွန်ုပ်ဆိုသော် လွန်အံ့မထင်နိုင်ပေ။

မျိုးစေ့ချင်းတူပါသော်လည်း

မျိုးစေ့ချင်းတူပါသော်လည်း မြေသြဇာ၊ ရေသြဇာကောင်းမွန်ခြင်း၊ ညံ့ဖျင်းခြင်းတို့အပေါ် မှီတည်၍သာလျှင် အပင်ရှင်သန် ဖွံ့ထွားလာနိုင်သကဲ့သို့ ရေခံမြေခံ ကောင်းမှသာလျှင် မိမိတို့စိုက်ပျိုးလိုက်သော “ငြိမ်းချမ်းရေး မျိုးစေ့များ” ရှင်သန်ပေါက်ရောက်နိုင်လိမ့်မည်ဟု ကျွန်ုပ်တငြိမ့်ငြိမ့်တသိမ့်သိမ့် တွေးတောမိလေသည်။

သစ္စာတိုင်ရတုကို သံပြိုင်သီဆိုချင်ကြပါလျက် လက်လွတ်စပယ် မဆုံးဖြတ်အပ်သော အကြောင်းခြင်းရာ ရှိနေပေသေးရာ ကန်-မြောက် ထိပ်သီး ဆွေးနွေးပွဲကြီး ဆက်ရန်ရှိသေးသည်၊ ပွဲကားမပြီးသေးဟု ကျွန်ုပ် အပြောက်မမွမ်း မချယ် စာစီမိပြန်၏။

ယခုအချိန်တွင် အနောက်တိုင်းမီဒီယာတို့က ဗီယက်နမ်ထိပ်သီးဆွေးနွေး ပွဲကြီးမအောင်မြင်ပါဟု မြိုင်မြိုင်ဆိုင်ဆိုင် ရေးသားနေကြသော်လည်း မြောက်ကိုရီးယားနိုင်ငံပိုင် မီဒီယာကမူ အနောက်အုပ်စုမီဒီယာလေသံကို ဖီလာပြုလျက် ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲကြီး၏ ရလဒ်အပေါ် အကောင်းဘက်မှ ရှုမြင်ရေးသားလျက်ရှိပေရာ ဘက်နှစ်ဖက်ကို မြင်အောင်ရှုဟု ကျွန်ုပ်တည့်တည့်မတ်မတ် စကားဆိုလို၏။

“ထူးကဲထင်ရှားသောအောင်မြင်မှု”ကို ခေါင်းဆောင်ကြီးကင် ရရှိခဲ့ကြောင်း မြောက်ကိုရီးယားနိုင်ငံပိုင် သတင်းစာများနှင့် ရုပ်မြင်သံကြားဌာန တို့က ဗိုလ်ပုံပရိသတ်အလယ် ချီးကျူးထောမနာ ပြုခဲ့ကြသည်မှာကား အထူး အားရဖွယ် ကောင်းလှပါ၏။

“မြောက်ကိုရီးယားနိုင်ငံသည် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုနှင့် ခိုင်ကျည်သော ဆက်ဆံရေးအသစ်အတွက် ကဏ္ဍသစ် ဖွင့်လှစ်နိုင်ခြင်း”အဖြစ် ယင်းနိုင်ငံရှိမီဒီယာ ဝိုင်းတော်သားတို့က ဝှဲချီးထိုက်စွာ ရေးဖွဲ့သီကုံးလျက်ရှိကြ လေသော် ခေါင်းဆောင်ကြီးကင်၏ အမြော်အမြင်ကြီးမားသော သံတမန်အခင်းအကျင်းကို ကျွန်ုပ်တို့ ကြိုဆိုထိုက်လှပေသည်။

နာစရာရှိလျှင် လွမ်းစရာနှင့် ဖြေနိုင်ခြင်းမှာ ငြိမ်းချမ်းရေးတည်ဆောက်မှုအတွက် အခြေခံမူတစ်ရပ်ဟုဆိုနိုင်ပြီးလျှင် နီးစပ်တော့ စိတ်ယိုင်၊ အချစ်ပန်းခိုင်ပွင့်ဖို့ (ဝါ) ငြိမ်းချမ်းရေးတည်ဆောက်နိုင်ဖို့ သူတို့ ဆက်လက်ကြိုးစားကြရပေလိမ့်မည်။ သံတမန်ရေး ဆွေးနွေးမှုများနှင့်အတူ ဆက်လက်ခရီးဆက်ကြရပါလိမ့်မည်။ စီးပွားရေး ပိတ်ဆို့မှု ကိစ္စနှင့်ပတ်သက်၍ အပေးအယူ အလျှော့အတင်း မရခြင်းကြောင့် သဘောတူညီချက် မရခဲ့ကြသော်လည်း တဖြည်းဖြည်းတော့နီးစပ်၊ နီးကပ်လာပေလိမ့်မည်။

ကက်ရှ်မီးယားသောကပွား

ယခုရက်သတ္တပတ်အတွင်း ကြက်သီးဖြန်းဖြန်းထစရာ ကောင်းလှသော သတင်းတစ်ပုဒ်အဖြစ် “ကက်ရှ်မီးယားသောကပွား”ရသည့် သတင်းတစ်ပုဒ်က ကျွန်ုပ်၏ ရွှေရင်အစုံကို ပလုံစီထစေခဲ့၏။ ဆူဝေကြွစေခဲ့၏။

“ကက်ရှ်မီးယား” ဆီပူအိုး ဆူပွက်လာသည့်ပုံအသွင် ကျွန်ုပ်တွေ့မြင်ရသည်မှာကား အိန္ဒိယနှင့် အိမ်နီးချင်းကပ် ပါကစ္စတန်တို့အကြား လောလောလတ်လတ် ပူပူနွေးနွေး စစ်ရေးတင်းမာလာမှု ဖြစ်၏။ အကျယ်အကျယ်မငြိမ်းဖွယ် ပြဿနာလည်း ဖြစ်၏။

“အိန္ဒိယတိုက်ငယ်”ဘက်ဆီမှ တဝုန်းဝုန်း တဒုန်းဒုန်းပေါ်ထွက်လာသည့် အသံဗလံများကို ကျွန်ုပ် နားစွင့်မိလေသော် ကြားရသည်က နှစ်နိုင်ငံထိန်းချုပ်ရေးမျဉ်းကြောင်း (ဝါ) Line of Control  ဟု သိရှိကြသော ကက်ရှ်မီးယားနယ်ခြားဒေသ တစ်လျှောက် သောင်း၊ သိန်းချီသည့် နှစ်ဖက်တပ်မတော်တို့အကြား အန်တုဗလပြု စစ်ရေးညာသံပေးမှု မဟုတ်ပါလော။

အိန္ဒိယနိုင်ငံကထိန်းချုပ်သော ကက်ရှ်မီးယားဒေသ၌ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၄ ရက်က အသေခံဗုံးခွဲတိုက်ခိုက်မှု တစ်ရပ်ကြောင့် အိန္ဒိယစစ်သည် ၄၀ ကျဆုံးခဲ့ရပြီးနောက် စစ်သွေးကြွတို့ကို လက်ညှိုးငေါက်ငေါက်ထိုးလျက် အိန္ဒိယလေတပ်မတော်က လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုတစ်ရပ်ကို ဖေဖော်ဝါရီ ၂၆ ရက်တွင် ပြုလုပ်ခဲ့ရာမှ နှစ်နိုင်ငံအကြား လောလောလတ်လတ် စစ်ရေးတင်းမာမှု အထွတ်အထိပ်သို့ ရောက်ခဲ့ရချေပြီ။

အိန္ဒိယစစ်လေယာဉ်များသည် နယ်စပ်ထိန်းချုပ်ရေးမျဉ်းကို ဖြတ်ကျော်လျက် စစ်သွေးကြွတို့ကို “လက်ဦးမှုယူ” တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်ဟု သတင်းများ တွင် ဖော်ပြထားလေသည်။

လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုအတွင်း အိန္ဒိယလေသူရဲဖြစ်သူ တောင်ပံတပ်မှူး (ဝါ) Wing Commander အဘီနန်ဒန်ဝါသာမန်းမှာ သုံ့ပန်း အဖြစ် အဖမ်းခံခဲ့ရသည်။

သို့ရာတွင် ပါကစ္စတန်ဝန်ကြီးချုပ် အီမရန်ခန်း၏ “ချစ်ကြည်ရေး ပြယုဂ်”အဖြစ် အဆိုပါလေသူရဲကို မတ် ၁ ရက်တွင် နယ်စပ်ရှိ ဝါဂါဂိတ်တွင် ပြန်လည်လွှဲပြောင်း ပေးအပ်ခဲ့လေသည်။

ပိုင်နက်နယ်မြေ အငြင်းပွားနေသော ကက်ရှ်မီးယားနယ်စပ်ဒေသ၌ တတိယမြောက်ညအဖြစ် အမြောက်သံများ၊ ဗုံးသံများ ဆက်လက်ပေါ်ထွက်နေချိန်မှာပင် အိန္ဒိယလေသူရဲ ပြန်လည်လွတ်မြောက်လာခြင်း ဖြစ်လေသည်။

အိန္ဒိယနှင့် ပါကစ္စတန်အကြားစစ်ပွဲကြီး ဖြစ်လုနီးနီး အခြေအနေတွင်ရှိနေပြီဟု စိုးရိမ်ပူပန်မှုများ ပေါ်ထွက်နေစဉ်မှာပင် ပါကစ္စတန်နိုင်ငံအရှေ့ပိုင်း လာဟိုးမြို့မှ စတင်ထွက်ခွာလာသော ယာဉ်တန်းနှင့်အတူ လေသူရဲ ဝါသာ မန်း လိုက်ပါလာခဲ့ပြီးလျှင် အိန္ဒိယနိုင်ငံ အမ်ရစ်ဆာမြို့မှ ၁၇ မိုင်ခွဲ အကွာအဝေးရှိ ဝါဂါဂိတ်သို့ ဆိုက်ရောက်လာကာ ၎င်းကို ပြန်လည်လွှဲပြောင်း ပေးအပ်ခဲ့သည်။

အမေရိကန်နှင့် မြောက်ကိုရီးယားမှသည် အိန္ဒိယနှင့် ပါကစ္စတန်တို့အထိ ပစ္စက္ခသတင်းဖြစ်စဉ်များကို ကျွန်ုပ် သုံးသပ်လေ့လာမိရာတွင် သက်ဆိုင်ရာ နိုင်ငံများအားလုံး “သံတမန်ရေးနည်းလမ်း”နှင့်အညီ တွေ့ကြုံနေရသော ပြဿနာအပေါင်းကို သိမ်သိမ်မွေ့မွေ့ ညင်ညင်သာသာ ဖြေရှင်းနိုင်ကြလိမ့်မည်ဟု တွေးတောမိရင်း “အကြမ်းမှု အနုနှင့်သာ အောင်စေရာ”ဟု ကျွန်ုပ် ကျူးရင့်မိပါသတည်း။

Ref: Daily News

Photo:IntelDogePhoto: Intel Doge