ကချင်ရိုးရာတူရိယာများ

မြန်ဂုဏ်ဆောင်

(၂၆-၅-၂၀၁၉ ရက်နေ့မှ အဆက်)

၁၇။ လရုန်း

ပခုံးထမ်း ပြွတေစ်မျိုးဖြစ်သည်။ တစ်လံနီးပါး ရှည်သည်။ လက်ပေါက်မီအောင် အထက်ပိုင်းတွင် နှစ်ဖက်ဝါးမျက်ပိတ် ဝါးလုံးကလေးကို ပူးတွဲထားသည်။

လေမှုတ်ပေါက်၌လည်း တစ်ဖက်ပိတ်အဖုံးကို ပိတ်ဖုံးထားသည်။ အဖုံးရှေ့နားတွင် အသံထွက် လေပေါက်တစ်ခုရှိသည်။ ပူးတွဲတပ်ထားသော ဝါးလုံးကလေး၏ အောက်အစွန်းနားတွင် အပေါက်တစ်ခုဖောက်ထားသည်။ ထိုမှတစ်ဆင့် ဝါးလုံးစလေးကို စွပ်ထည့်၍ မှုတ်ရသည်။ အသံမြိုင်ဆိုင်သည်။

အဘိုးအဘွားများပင် လရုန်းအသံကို ကြားပါက မိမိဖြတ်သန်းလာခဲ့ရသော အပျိုလူပျိုဘဝကိုပင် ပြန်လည်မြင်ယောင်လာ၏။ ကြားယောင်လာ၏။ အမှတ်တမဲ့နှုတ်မှပင် လေချွန်မိလာ၏။ အသက်ကြီးရင့်သော ကချင်လူကြီးများ မီးလင်းဖို၌ တီးမှုတ်ကြသည်။ "လရုန်း"ဆိုသည်မှာ လွမ်းဆွတ်ဖွယ်ပြွဟေူ၍ အနက်ရပေသည်။

၁၈။ ဆွမ်ခရန်

တပင်တိုင် ပြွဖြေစ်သည်။ ပေါက်ဝါးကို ကြပ်ခိုးတင် အခြောက်ခံထားသည့် ဝါးမြစ်ခံအပိတ်ကို သံချောင်းသေးလေးတစ်ခု ထိုးကောက်ပြီး အလယ်တည့်တည့်မှ လက်မပေါက်နှင့် အခြားလက်ပေါက်များကို ဖောက်ထားသည်။ လေမှုတ်ပေါက်ကို အနည်းငယ် ဘေးစောင်းဖောက်ထားသည်။ အသံထွက် နူးညံ့သည်။ အပျိုလူပျိုဘဝကို တမ်းတသတိရစေသည်။

ဆွမ်ခရန်ပြွသေံကို ကြားရပါက ကြက်ခြံတွင်းမှ ကြက်ပင် "ကရူး-ကရူး"ဟူ၍ အသံထွက်အောင်ပင် မြူးထူးလေသည်။ မီးဖိုနားတွင် ဗိုင်းငင်နေသော ကချင်အဘွားပင် ပြွပေသံကိုကြားရပါက မနေတတ်မထိုင်တတ် ဖြစ်ရသည်။ တီးမှုတ်တတ်သူ ရှားပါးသည်။ လူငယ်များအနေဖြင့် လက်ပေါက်ကို လက်လှမ်းမမီ၍ တီးမှုတ်ရန်ပင်မလွယ်။ အရှည်တစ်လံခန့်ရှိ၏။ ခေါင်းအုံးခပ်မြင့်မြင့်ထားပြီး ပြွပေရှည်များကို ခြေဖျား၌တင်ကာ တီးမှုတ်ကြရ၏။ အဘိုးအဘွားများ အိပ်ခါနီး အပန်းဖြေရင်း ပျော်ရွှင်စေသည့် ပြွပေဖြစ်၍ "အိပ်ခန်းပြိုပ "ဟူ၍ လည်း ဆိုနိုင်ပါ၏။

၁၉။ ပြီဆွန်း

နှစ်မျိုးနှစ်စားရှိ၏။ လရုန်းကဲ့သို့သော ထန်းပြွတေစ်မျိုးသည် ငယ်၍ တိုသည်။ ပြီထောက်ကဲ့သို့ ပြွသေည် နည်းနည်းရှည်၏။ အချိန်မရွေး နေရာမရွေး တီးနိုင်၏။ အသံနူးညံ့၏။ အပျိုလူပျိုစုဝေးသည့်နေရာများ၌ တီးမှုတ်ကြသည်။ နံနက်အိပ်ရာထပြီး ကြက်တွန်သည်နှင့် တစ်ပြိုင်နက် မှုတ်ပါက အိပ်မောကျနေသော အဘိုးအဘွားများပင် အိပ်ရာမှနိုးရသည်။ မီးဖိုနံဘေး၌ အလုပ်များကြရသည်။ အိပ်ရာမှ နိုးစေနိုင်စွမ်းသည်။ မြက်ပင်များပင် ငိုက်စိုက်ကျနေရာမှ မတ်လာနိုင်စွမ်းသည်။

၂၀။ ပြီလန်

ကောက်ရိုးအစိမ်းကို ဖောက်ယူပြီး မှုတ်သည့်တူရိယာဖြစ်၏။ တောင်ယာစပါးပေါ်ချိန်၌ ကချင်အမျိုးသမီးများက စာချောက်ရင်း လက်စွမ်းပြသည်။ နားထောင်တတ်ပါက ပြီလန်ကိုပင် သွားမမြင်နိုင်တော့ဘဲ တီးမှုတ်သူ၏ရုပ်ကိုပင် စွဲမက်စေ၏။ အမေအရွယ် အဘွားအိုပင် တီးမှုတ်ပါစေ တစ်ဖက်က နားထောင် ရသူမှာ အပျိုကလေးဟူ၍ မှတ်ထင်နိုင်စွမ်း၏။ ပြီလန်ကို ကြာရှည်ခံနိုင်ရန် သေးငယ်သော ဝါးလုံးချောင်းဖြင့် ပြုလုပ်၏၊ အင်္ကျီအိတ်ထောင်၌ ထည့်နိုင်ရန် ငါးလက်မ၊ ခြောက်လက်မခန့် အရှည်ထားသည်။ မငိုင်ကော်ယိုင်ခေါ် ပုစဉ်း အော်သံပင် ဆူညံနေရာမှ တိတ်စေနိုင်စွမ်းသည်။ အမျိုးသမီးတို့၏ လက်စွမ်းပြ တူရိယာဖြစ်သည်။

၂၁။ တူရင် (ထုရဲန်)

ကျေးလက် ကချင်ရွာများ၌ ကျွဲ၊ နွားကျောင်းသည့် စားကျက်များတွင် လည်းကောင်း၊ တောင်ယာအခင်းများတွင်လည်းကောင်း မကြာခဏ ကြားကြရသည်။ နွားကျောင်း၊ စာခြောက်ချိန်၌ တီးမှုတ်သည့်တူရိယာဖြစ်သည်။ တစ်ပေနှင့် နှစ်ပေခန့်ရှည်သော ဝါးလုံးကို နှစ်ဖက်ဖောက်၍ လေမှုတ်ပေါက်ကို အလယ်ဗဟိုမှ အနည်းငယ်ရွှေ့ ၍ ဖောက်သည်။ ကျန်တစ်ဖက်ကို အနည်း ငယ်တိုစေသည်။ လေကို အလျှော့အတင်းပြုလုပ်၍ မှုတ်သည်။ ပြွသေံကို ကြားရသူတိုင်း "မငိုင်တာ"ခေါ် သီးနှံပေါ်ချိန်ကိုပင် အမှတ်ရနေတတ်သည်။ အဘိုးအိုများပင် ဤတူရိယာသံကို ကြားရပါက မိမိငယ်စဉ်က ဖြတ်သန်း လာခဲ့ရသော နွားကျောင်းသားဘဝကို ပြန်လည်အမှတ်ရနေစေနိုင်သည်။ ပြွသေံကိုကြားပါက ဂျီးနတ်များပင် ကျေးရွာတွင်းသို့ ဝင်ရောက်လာနိုင်သဖြင့် လူကြီးများက ကျေးရွာအတွင်း မတီးမှုတ်ရန် တားမြစ်ကြသည်။

၂၂။ ခရာ (ပထောင်)

ကျွဲချိုနှင့်လုပ်ထားသည်။ လူစုဝေးရာတွင် အသုံးကျသဖြင့် စစ်တိုက်ရာ၌ စစ်သားစုဆောင်းရန် သုံးသည်။

၂၃။ ခပစ်

နှုတ်ဖြင့် တီးမှုတ်ရသည်။

တောလိုက်ရာ၌ အမဲကောင်များ အစာသားကောင်ထင်မှတ်ကာ နီးကပ်လာစေရန် မုဆိုးများက တီးမှုတ်ကြသည်။ မုဆိုးအချင်းချင်းလည်း လူသံမကြားစေဘဲ လူစုဝေးရန် အသုံးပြုသည်။ ချေသံဖြင့် တူသည်။ ချေကောင် များကို အဖော်သားကောင် ထင်မှတ်စေကာ ဖမ်းရာ၌သုံးသည်။ မြက်ရွက်ဖြင့် ပြုလုပ်သည့် တူရိယာဖြစ်သည်။

၂၄။ ဒေါ်ရော်

အစွမ်းထက်သော တူရိယာဖြစ်သည်။ ဘူးသီးအငယ်စားကို တစ်ခြမ်းဖောက်ယူပြီး မယ်ဒလင်ကဲ့သို့ ပိတ်ဖုံး၍ ကြိုးတပ်ရန် အတံတစ်ချောင်း ထည့်ထားသည်။ ကြိုးကို မြည်းမြီးဖြင့် ပြုလုပ်ထားသည်။ တယောကဲ့သို့ ဆွဲတံကို မြင်းမြီးဖြင့် ပြုလုပ်ထားသည်။

ဒေါ်ရော်တေးသံကို ဂျီးနတ်များပင် နားထောင်သည်ဟု ယူဆကြသည်။ မြစ်ချောင်းအင်းအိုင်စောင့်နတ်များနှင့် ဂျီးနတ်များကိုပင့်ခေါ်လျှင် တကယ်ပင် ကိုယ်ရောင်လာပြသည်ဟု ထင်ကြသည်။ ယုံကြည်ကြသည်။ အရှင်လတ်လတ် ထိုင်နေသော လူကိုပင် မေ့မျောသေဆုံးသွားစေရန် စွမ်းသည်။ လူအရှင် လိပ်ပြာနတ်သည် သီဆိုသည့်အသံကို နားထောင်လျက် နှုတ်ထွက်သီချင်း ဖြင့် ပို့ဆောင်ရာသို့ လိုက်ပါသွားသဖြင့် လူမှာအိပ်ပျော်သေဆုံးသည်ဟု ယူဆကြသည်။

"ကချင်ရိုးရာတူရိယာများ"သည် အစွမ်းထက်ကြပါပေ၏။ အနုပညာ ပြည့်ဝကြပါပေ၏။ လူသား၏အသိစိတ်ကို အားမာန်ပြည့်ဖြိုးစေပါပေ၏။ တိုင်းရင်းသားစည်းရုံးရေး၌ တာသွားထိရောက်သောလက်နက်ကောင်းများ ဖြစ်ပါပေ၏။ သို့သော် ရှေ့မီနောက်မီ သက်ကြီးရွယ်အိုများထံမှ ယနေ့ကချင် လူငယ်များသည် အရမယူနိုင်သေးသည်ကို ဝမ်းနည်းဖွယ်ရာ တွေ့နေကြရပါသည်။ ဆိုခဲ့ပြီးသော "ကချင်ရိုးရာတူရိယာများ"ကို တီးနိုင်စွမ်းသော လူငယ်များမှာ အလွန်ရှားပါးနေပါသည်။ စိတ်ဝင်စားမှု၊ အာရုံပြုမှု နည်းနေသေးသည်ကိုလည်း ဝမ်းနည်းဖွယ် တွေ့နေရပါသည်။ သို့ဆိုလျှင် ကြာသော် "ကချင် ရိုးရာတေး" များလည်း ပျောက်ကွယ်နိုင်ပေသည်။ "ကချင်ရိုးရာတူရိယာ များ" သည်လည်း တိမ်မြုပ်နိုင်ပေသည်။

ဒေသခံ ယနေ့ကချင်လူငယ်များ၌ "ကချင်ရိုးရာတူရိယာများ" မပျောက်မပျက်ရလေအောင် လုပ်ဆောင်ကြရပေဦးမည်။ ရိုးရာအမွေအနှစ်အဖြစ် ရှေးကချင်လူကြီးများ အသက်နှင့်ဆက်၍ဆက်၍ စောင့်ထိန်းလာကြသော "ကချင်ရိုးရာတူရိယာ"များကိုတတ်ကျွမ်းနားလည်ထားကြရပေဦးမည်။

ဓာတ်ပုံ-မိုင်းနော်ရိမ်း၊ ရည်ညွှန်း-တိုင်းရင်းသားရေးရာအတွဲ-၁