ဒေါက်တာဝါဝါမောင်
နိဒါန်း
၂၀၂၅ ခုနှစ်အလွန်တွင် အာဆီယံကို ပိုမိုခိုင်မာတောင့်တင်းသည့် ဒေသဆိုင်ရာအဖွဲ့အစည်းတစ်ခုဖြစ်လာစေရေးနှင့် ပြည်သူ့ဗဟိုပြုအာဆီယံအသိုက် အဝန်းတည်ထောင်နိုင်ရေးရည်မှန်းချက်ဖြင့် ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်နိုဝင်ဘာလတွင် ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့သည့် (၃၇) ကြိမ်မြောက် အာဆီယံထိပ်သီးအစည်းအဝေးတွင် အာဆီယံအသိုက်အဝန်း ၂၀၂၅ အလွန်မျှော်မှန်းချက်ဆိုင်ရာ ဟနွိုင်းကြေညာချက်စာတမ်းကို ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါသည်။ ယင်းကြေညာချက်စာတမ်းအရ အာဆီယံအသိုက်အဝန်း ၂၀၂၅ အလွန် မျှော်မှန်းချက်နှင့် ဆက်စပ်စာရွက်စာတမ်းများ ထွက်ပေါ်လာရေးနှင့် အဆိုပါမျှော်မှန်းချက်ရေးဆွဲရေးအတွက် အဆင့်မြင့်လုပ်ငန်းအဖွဲ့ တည်ထောင်ရေးတို့အတွက် အာဆီယံပူးပေါင်းညှိနှိုင်းရေးကောင်စီက ကြီးကြပ်သွားရန် တာဝန်ပေးအပ်ခဲ့ပါသည်။
ဤသို့ဆောင်ရွက်ရခြင်း၏ အကြောင်းရင်းမှာ လက်ရှိအာဆီယံနိုင်ငံများအတွက် အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်နေသည့် အာဆီယံနိုင်ငံရေးနှင့် လုံခြုံရေးအသိုက်အဝန်း လမ်းပြမြေပုံ (ASEAN Political-Security Community Blueprint)၊ အာဆီယံစီးပွားရေးအသိုက်အဝန်း လမ်းပြမြေပုံ (ASEAN Economic Community Blueprint)၊ အာဆီယံ လူမှုရေးနှင့်ယဉ်ကျေးမှု အသိုက်အဝန်းလမ်းပြမြေပုံ (ASEAN Socio-Cultural Community Blueprint)နှင့် အာဆီယံဆက်နွှယ်မှုမဟာစီမံကိန်း (Master Plan on ASEAN Connectivity 2025) တို့သည် ၂၀၂၅ ခုနှစ်တွင် ကုန်ဆုံးတော့မည်ဖြစ်ခြင်းကြောင့် ၂၀၂၅ ခုနှစ်အလွန် အာဆီယံအတွက် မျှော်မှန်းချက်ရေးဆွဲခြင်းဖြစ်ပါသည်။
သို့ပါ၍ ၂၀၂၁ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလတွင် ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့သည့် (၃၈) ကြိမ်မြောက် အာဆီယံထိပ်သီးအစည်းအဝေးတွင် အာဆီယံအသိုက်အဝန်း မျှော်မှန်းချက်ရေးဆွဲရေးဆိုင်ရာ အဆင့်မြင့်လုပ်ငန်း အဖွဲ့တည်ထောင်ရေးဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းလမ်းညွှန်နှင့် လုပ်ငန်းအစီအစဉ်တို့ကို အတည်ပြုခဲ့ပါသည်။ အဆိုပါလုပ်ငန်းလမ်းညွှန်အရ အာဆီယံအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများမှ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး(သို့မဟုတ်) ဒုတိယဝန်ကြီး အဆင့်ရှိသည့် ထင်ပေါ်ကျော်ကြားပုဂ္ဂိုလ်(၁)ဦးနှင့် အဆင့်မြင့်အရာရှိကြီးအဆင့်ရှိသည့် အဆင့်မြင့် ကိုယ်စားလှယ်(၁)ဦးစီ ခန့်အပ်ရန်ဖြစ်ပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် ဒေသတွင်းပေါင်းစည်းရေး လုပ်ငန်းများအား မိတ်ဝတ်မပျက် ပါဝင်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။ သို့ဖြစ်ပါ၍ အာဆီယံအသိုက်အဝန်း မျှော်မှန်းချက်ရေးဆွဲရေးဆိုင်ရာ အဆင့်မြင့်လုပ်ငန်းအဖွဲ့သို့ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာထင်ပေါ် ကျော်ကြား ပုဂ္ဂိုလ်အဖြစ် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့် နိုင်ငံခြားစီးပွားဆက်သွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန ဒုတိယဝန်ကြီးအား ပြည်ထောင်စုအစိုးရအဖွဲ့ အစည်းအဝေးသို့တင်ပြ၍ အတည်ပြုခန့်အပ်ဆောင်ရွက်စေခဲ့ပါသည်။
အာဆီယံအသိုက်အဝန်း ၂၀၂၅ ခုနှစ်အလွန် မျှော်မှန်းချက်ရေးဆွဲရေးဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းစဉ်
အာဆီယံအသိုက်အဝန်း ၂၀၂၅ အလွန် မျှော်မှန်းချက်ရေးဆွဲရေးဆိုင်ရာ အဆင့်မြင့်လုပ်ငန်းအဖွဲ့၏ အစည်းအဝေးကို ယခုအချိန်အထိ အစည်းအဝေးပေါင်း ၁၂ ကြိမ် ကျင်းပခဲ့ပြီးဖြစ်ပါသည်။ အဆိုပါအစည်းအဝေးကို အာဆီယံဥက္ကဋ္ဌ တာဝန်ယူထားသည့်နိုင်ငံနှင့် မလေးရှားနိုင်ငံတို့က ပူးတွဲဥက္ကဋ္ဌများအဖြစ် ဆောင်ရွက်လေ့ရှိပြီး အာဆီယံအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ၏ ထင်ပေါ်ကျော်ကြားပုဂ္ဂိုလ်များ၊ အာဆီယံ အတွင်းရေးမှူးချုပ်/ ဒုတိယအာဆီယံအတွင်းရေးမှူးချုပ်၊ အဆင့်မြင့်ကိုယ်စားလှယ်များ၊ အထောက်အကူပြုအဖွဲ့များ၊ အာဆီယံအတွင်းရေးမှူးချုပ်ရုံးမှ ဝန်ထမ်းများ ပါဝင်တက်ရောက်လေ့ရှိပါသည်။
အာဆီယံအသိုက်အဝန်း ၂၀၂၅ ခုနှစ်အလွန် မျှော်မှန်းချက် (သို့မဟုတ်) အာဆီယံအသိုက်အဝန်း မျှော်မှန်းချက် ၂၀၄၅
အာဆီယံအသိုက်အဝန်း ၂၀၂၅ အလွန် မျှော်မှန်းချက်ရေးဆွဲရေးဆိုင်ရာ အဆင့်မြင့်လုပ်ငန်းအဖွဲ့အနေဖြင့် လက်ရှိအာဆီယံအသိုက်အဝန်းမဏ္ဍိုင်(၃)ရပ်၏ လမ်းပြမြေပုံများ အကောင်အထည် ဖော်ဆောင်လျက်ရှိရာတွင်တွေ့ရှိရသည့် အားနည်းချက်၊ အားသာချက်များအပေါ်သုံးသပ်ကာ “တက်ကြွ၍ ကြံ့ခိုင်မှုရှိပြီးတီထွင်ဆန်းသစ်နိုင်သော ပြည်သူ့ဗဟိုပြု အာဆီယံ- Resilient, Innovative, Dynamic and People-centred ASEAN” ဆောင်ပုဒ်ဖြင့် ၂၀၄၅ အာဆီယံအသိုက်အဝန်း မျှော်မှန်းချက်စာတမ်းအား အဆင့်မြင့်လုပ်ငန်းအဖွဲ့၏ (၁၁) ကြိမ်မြောက်အစည်းအဝေး၌ သက်ဆိုင်ရာအဖွဲ့အစည်း (Stakeholder Institutions) များနှင့် တိုင်ပင်ဆွေးနွေးကာ အပြီးသတ်ရေးဆွဲနိုင်ခဲ့ပါသည်။ အဆိုပါ အာဆီယံအသိုက်အဝန်း ၂၀၂၅ အလွန် မျှော်မှန်းချက်မှာ (၂၀၂၅-၂၀၄၅) ကာလအတွင်းကာလရှည်နှစ်ပေါင်း ၂၀ အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်ရန် အကျုံးဝင်မည်ဖြစ်ပါသည်။ သို့ဖြစ်ပါ၍ အာဆီယံအသိုက်အဝန်း ၂၀၂၅ ခုနှစ် အလွန် မျှော်မှန်းချက်ကို အာဆီယံမျှော်မှန်းချက် ၂၀၄၅ ဟု ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲခဲ့ပါသည်။ အာဆီယံမျှော်မှန်းချက် ၂၀၄၅ ကို ၂၀၂၃ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလတွင်ကျင်းပခဲ့သည့် အာဆီယံလုပ်ငန်းပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းရေးကောင်စီ (ACC) အစည်းအဝေး၌ အတည်ပြုခဲ့ပြီး (၄၃)ကြိမ်မြောက် အာဆီယံထိပ်သီးအစည်းအဝေးတွင် အတည်ပြုမှတ်တမ်းတင်ခဲ့ပြီး ဖြစ်ပါသည်။
ထိပ်သီးအစည်းအဝေးမှ အတည်ပြုပြီးသည့် ၂၀၄၅ အာဆီယံအသိုက်အဝန်း မျှော်မှန်းချက်အတိုင်း ၂၀၂၅ ခုနှစ်မှ ၂၀၄၅ ခုနှစ်အထိ နှစ်ပေါင်း ၂၀ ကာလအတွင်း အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်မည့် မဟာဗျူဟာလုပ်ငန်းအစီအစဉ်များအား အာဆီယံနိုင်ငံရေးနှင့် လုံခြုံရေးအသိုက်အဝန်း (APSC)၊ စီးပွားရေးအသိုက်အဝန်း (AEC)၊ လူမှု-ယဉ်ကျေးမှုအသိုက်အဝန်း (ASCC) နှင့် အာဆီယံပေါင်းစပ် ဆက်သွယ်မှု ညှိနှိုင်းရေးကော်မတီ (ACCC)တို့အကြား ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းရေးဆွဲရေး လုပ်ငန်းစဉ်များအား ဆက်လက်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။ အဆိုပါနှစ် ၂၀ ကာလ (၂၀၂၅-၂၀၄၅) အာဆီယံ အသိုက်အဝန်း ၂၀၄၅ မျှော်မှန်းချက်တွင် အောက်ပါအတိုင်း ဖော်ပြပါဝင်ပါသည်-
(က) အရှေ့တောင်အာရှ နိုင်ငံများအသင်း (အာဆီယံ) အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများဖြစ်သော ဘရူနိုင်းဒါရူဆလမ်နိုင်ငံ၊ ကမ္ဘောဒီးယားဘုရင့်နိုင်ငံ၊ အင်ဒိုနီးရှားသမ္မတနိုင်ငံ၊ လာအိုပြည်သူ့ဒီမိုကရက်တစ်သမ္မတနိုင်ငံ၊ မလေးရှားနိုင်ငံ၊ ပြည်ထောင်စုသမ္မတမြန်မာနိုင်ငံ၊ ဖိလစ်ပိုင်သမ္မတနိုင်ငံ၊ စင်ကာပူသမ္မတနိုင်ငံ၊ ထိုင်းဘုရင့်နိုင်ငံ၊ (တီမောလက်စ်တေဒီမိုကရက်တစ်သမ္မတနိုင်ငံ)၊ ဗီယက်နမ်ဆိုရှယ်လစ် သမ္မတနိုင်ငံတို့အား ကိုယ်စားပြုသည့် ကျွန်ုပ်တို့သည် အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံတွင်ကျင်းပသည့် (၄၃)ကြိမ်မြောက် အာဆီယံ ထိပ်သီးအစည်းအဝေးတွင် စုစည်းတွေ့ဆုံကြလျက် ဤအာဆီယံအသိုက်အဝန်းမျှော်မှန်းချက် ၂၀၄၅ ကို သဘောတူအတည်ပြုကြခြင်းဖြင့် “တက်ကြွ၍ ကြံ့ခိုင်ရည်ရှိပြီး ဆန်းသစ်တီထွင်နိုင်သော ပြည်သူဗဟိုပြုအာဆီယံ”အဖြစ် တည်ထောင်နိုင်ရေးဆောင်ရွက်သွားရန် ထပ်လောင်း၍ သန္နိဋ္ဌာန်ပြုကြပါသည်၊
(ခ) ကျွန်ုပ်တို့သည် ကုလသမဂ္ဂပဋိညာဉ်စာတမ်း၊ အာဆီယံပဋိညာဉ်စာတမ်း၊ အရှေ့တောင်အာရှ ချစ်ကြည်ရေးနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးစာချုပ် (TAC)နှင့် အခြားသောအာဆီယံဆိုင်ရာသဘောတူညီချက်များပါ စံနှုန်းများနှင့် အခြေခံမူများကို လေးစားလိုက်နာခြင်းဖြင့် ဥပဒေစိုးမိုးမှုအပေါ်အခြေခံသော အသိုက်အဝန်းဝင်နိုင်ငံများအဖြစ် ဆက်လက် ရပ်တည်သွားမည်ဖြစ်ပါသည်၊
(ဂ) အာဆီယံအဖွဲ့ကြီး၏ ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုများတွင် အာဆီယံပြည်သူများအား ဗဟိုပြုစဉ်းစားဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်သကဲ့သို့ သက်ဆိုင်သူအားလုံး အဓိပ္ပာယ်ပြည့်ဝစွာနှင့် အပြည့်အဝပါဝင် ဆောင်ရွက်ခွင့်ရရှိစေရေးကို အာမခံနိုင်ရန် ဆောင်ရွက်သွားမည် ဖြစ်ပါသည်၊
(ဃ) ကျွန်ုပ်တို့သည် ဒီမိုကရေစီစည်းမျဉ်းများကို လေးစားလိုက်နာရေး၊ တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးနှင့် ကောင်းမွန်သောစီမံအုပ်ချုပ်မှုစနစ်ထွန်းကားစေရေး၊ လူ့အခွင့်အရေးနှင့် အခြေခံလွတ်လပ်ခွင့်များကို လေးစားလိုက်နာစေရေးနှင့် ကာကွယ်မြှင့်တင်နိုင်ရေး ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ပါသည်၊
(င) ကျွန်ုပ်တို့သည် အာဆီယံအဖွဲ့ကြီးအား ကုန်ထုတ်လုပ်မှုနှင့် ဆန်းသစ်တီထွင်မှုအားကောင်းသော ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို ဖော်ဆောင်ပေးခြင်း၊ တန်ဖိုးကွင်းဆက်တစ်လျှောက်လုံးတွင် ရေရှည်တည်တံ့မှုရှိစေခြင်းနှင့် ကျွမ်းကျင်မှုမြင့်မားပြီး အားလုံးပါဝင်နိုင်သော လုပ်သားအင်အားတို့ဖြင့် တစ်ခုတည်းသော ဈေးကွက်ဖြစ်လာစေရေး ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ပါသည်၊
(စ) ကျွန်ုပ်တို့သည် အာဆီယံအနေဖြင့် ဒေသတွင်းငြိမ်းချမ်းရေး၊ တည်ငြိမ်ရေးနှင့် သာယာဝပြောရေးအတွက် မောင်းနှင်အား တစ်ရပ်အဖြစ် ဆက်လက်တည်ရှိနေစေရေး လိုအပ်ချက်ကို အလေးအနက်ထား ဆောင်ရွက် သွားမည်ဖြစ်ပါသည်။ အာဆီယံအနေဖြင့် အင်ဒို-ပစိဖိတ်ဒေသတွင်းနှင့် ကမ္ဘာ့ဒေသများတွင် ဖြစ်ပွားနေသည့် ရှုပ်ထွေးနက်နဲသော ပထဝီနိုင်ငံရေးနှင့် လူမှုစီးပွားရေးဝန်းကျင်ဆိုင်ရာစိန်ခေါ်မှုများကို ထိရောက်စွာ တုံ့ပြန်သွားမည်ဖြစ်ပါသည်၊
(ဆ) ကျွန်ုပ်တို့သည် အာဆီယံအား ပိုမိုပေါင်းစည်းဆက်နွှယ်လာသည့် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများနှင့် ပိုမိုနက်ရှိုင်းသော ဆက်ဆံရေးနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု ဖြစ်ထွန်းလာစေရေး ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ပါသည်။ ထိုသို့ဆောင်ရွက်နိုင်ရေးအတွက် ပြင်ပမိတ်ဖက်များနှင့် ဆက်ဆံရေးတွင် အာဆီယံ၏ ဗဟိုအချက်အချာကျမှု (ASEAN Centrality) ကို ခိုင်မာအားကောင်းလာစေရန် ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ပါသည်၊
(ဇ) ကျွန်ုပ်တို့သည် အားလုံးနှင့်သက်ဆိုင်သော များပြားလှသည့်ကိစ္စရပ်များကို ကိုင်တွယ်ဆောင်ရွက်ရာတွင် ပိုမိုကြံ့ခိုင်သော၊ တီထွင်နိုင်စွမ်းရှိသော၊ တက်ကြွသော၊ လိုက်လျောညီထွေဆောင်ရွက်နိုင်သော၊ တုံ့ပြန်နိုင်စွမ်းရှိသော၊ ပြတ်သားသော ဆုံးဖြတ်ချက်များ ချမှတ်နိုင်ရေးအတွက် အာဆီယံရှိ အဖွဲ့အစည်းများအား ခိုင်မာအားကောင်းလာစေရေး ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်သကဲ့သို့ လုပ်ငန်းစဉ်များကိုလည်း ပြင်ဆင်ချမှတ်သွားမည်ဖြစ်ပါသည်။
အခွင့်အလမ်းနှင့်စိန်ခေါ်မှုများ (Challenges and Opportunities)
အဆိုပါ ရည်မှန်းချက်တွင် အခွင့်အလမ်းနှင့် စိန်ခေါ်မှုများအဖြစ် အောက်ပါတို့ ဖော်ပြပါဝင်ပါသည်-
(က) လျင်မြန်စွာ တိုးတက်ပြောင်းလဲလျက်ရှိသည့် ကမ္ဘာ့အခင်းအကျင်းတွင် အာဆီယံနှင့် အာဆီယံပြည်သူများ၏ အနာဂတ်လုံခြုံစေရေးအတွက် ထိရောက်ပြီး ဆန်းသစ်သည့်တုံ့ပြန်မှုများ ဆက်လက်ချမှတ်နိုင်ရန် လိုအပ်မည်ဖြစ်ပါသည်။ ကျွန်ုပ်တို့သည် ပစ္စုပ္ပန်နှင့် အနာဂတ်တွင် ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်မည့် အောက်ပါဖြစ်စဉ်များမှ ပေါ်ထွက်လာမည့် သက်ရောက်မှုများကို ဂရုပြုသကဲ့သို့ အခွင့်အလမ်းများကို ဖမ်းဆုပ်ရယူနိုင်ရေး ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ပါသည်-
(၁) တောင်တရုတ်ပင်လယ်အပါအဝင် အင်ဒို-ပစိဖိတ်ဒေသအတွင်း ငြိမ်းချမ်းရေး၊ လုံခြုံရေးနှင့် တည်ငြိမ်ရေးကိုထိန်းသိမ်းထားနိုင်ရေး၊ (Maintenance of Peace, Security and Stability in the Indo-Pacific Region Including the South China Sea)
(၂) အင်အားကြီးနိုင်ငံများအကြား အားပြိုင်မှုများ၊ (Major Power Rivalries)
(၃) ဒီဂျစ်တယ်စနစ်သို့ အသွင်ကူးပြောင်းခြင်းနှင့် ထိုသို့ပြောင်းလဲမှုကြောင့် အနာဂတ်လုပ်ငန်းများအပေါ် သက်ရောက်နိုင်မှုများ၊ (Digitalization and its Impacts on the Future of Work)
(၄) ဆိုက်ဘာလုံခြုံရေး၊ (Cybersecurity) (၅) ဉာဏ်ရည်တု၊ (Artificial Intelligence
(၆) ကိုယ်ကျိုးစီးပွားကာကွယ်မှုများ များပြားလာခြင်းနှင့် ကုန်သွယ်မှုနှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုအတွက် အဟန့်အတားများ၊ (Rising Protectionism and Barriers to Trade and Investment)
(၇) ထောက်ပံ့ပို့ဆောင်ရေးကွင်းဆက် ခိုင်မာ အားကောင်းစေခြင်း၊ (Supply Chain Resilience)
(၈) အဏ္ဏဝါစီးပွားရေး၊ (Blue Economy)
(၉) စားနပ်ရိက္ခာဖူလုံရေး၊ သောက်သုံးရေ လုံလောက်စွာရရှိစေရေးနှင့် စွမ်းအင် လုံခြုံရေး၊ (Food, Water and Energy Security)
(၁၀) ဆင်းရဲမှုနှင့် ဖွံ့ဖြိုးမှုကွာဟချက်ကြီးမားလာခြင်း၊ ရန်ပုံငွေရရှိမှုနည်းပါးလာခြင်း၊ (Poverty, Widening Development Gaps and Scarcity of Funding)
(၁၁) သဘာဝဘေးအန္တရာယ်များ၊ (Natural Disasters)
(၁၂) ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှု၊ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ယိုယွင်းပျက်စီးလာခြင်း၊ ဇီဝမျိုးစုံမျိုးကွဲများဆုံးရှုံးလာခြင်း၊ အစိမ်းရောင် စီးပွားရေးစနစ်သို့ အသွင်ကူးပြောင်းခြင်း၊ (Climate Change, Environ-mental Degradation, Biodiversity Loss and Transition to a Green Economy)
(၁၃) ကပ်ရောဂါ၊ ကူးစက်ရောဂါနှင့် အခြားရောဂါများ၊ (Pandemics, Comm-unicable and Non-Communicable Diseases)
(၁၄) ကမ္ဘာ့လူဦးရေထူထပ်လာခြင်း၊ သက်ကြီးရွယ်အိုများပြားလာခြင်း၊ ရွှေ့ပြောင်းသွားလာမှု များပြားလာခြင်း၊ (Increased World Population, Ageing Societies and Migration)
(၁၅) ထိခိုက်လွယ်ပြီး ဖယ်ကြဉ်ခံရသောအုပ်စုများအား ပါဝင်လာစေခြင်း၊ (Inclusion of Vulnerable and Marginalised groups)
(၁၆) အမျိုးသမီးများနှင့် လူငယ်များ၏ စွမ်းဆောင်ရည် မြှင့်တင်ပေးခြင်း၊ (Empowerment of Women and Youth)
(၁၇) အာဆီယံ ပေါင်းစည်းဆက်နွှယ်မှု။ (ASEAN Connectivity)
(ခ) ကျွန်ုပ်တို့သည် အရေးပေါ်နှင့်ထူးခြားသည့် အခြေအနေများတွင် ဆုံးဖြတ်ချက်များကို အချိန်နှင့်တစ်ပြေးညီချမှတ်ခြင်း၊ မဏ္ဍိုင်အားလုံး၊ ကဏ္ဍအားလုံးနှင့် သက်ဆိုင်သည့်ကိစ္စရပ်များကို ပေါင်းစည်းစွမ်းအားဖြင့်ညီညွတ်စွာ ဖြေရှင်းဆောင်ရွက်ခြင်း၊ ပိုမိုကောင်းမွန်သည့် လုပ်ငန်းစဉ်များ ချမှတ်ဆောင်ရွက်ခြင်း၊ အရင်းအမြစ်များ ထိရောက်စွာခွဲဝေချထားပေးခြင်း၊ အာဆီယံအတွင်း ရေးမှူးချုပ်ရုံး၏ စွမ်းဆောင်ရည်ပိုမို အားကောင်းလာစေရေးဆောင်ရွက်ခြင်းအပါအဝင် အာဆီယံ၏ အဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာ စွမ်းဆောင်ရည်နှင့် ထိရောက်ထက်မြက်စွာ ဆောင်ရွက်နိုင်မှုကို အားကောင်းစေရေး ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ပါသည်။
ကျွန်ုပ်တို့၏ အနာဂတ်အာဆီယံ (Future ASEAN)
၂၀၂၅ ခုနှစ်အလွန် အနာဂတ်အာဆီယံအဖြစ် အာဆီယံမဏ္ဍိုင်များနှင့်စပ်လျဉ်းပြီး -
ကျွန်ုပ်တို့သည် ၂၀၄၅ ခုနှစ်အရောက်တွင်တက်ကြွ၍ ကြံ့ခိုင်ရည်ရှိပြီး ဆန်းသစ်တီထွင်နိုင်သော ပြည်သူဗဟိုပြုအာဆီယံ (People Centered ASEAN) အဖြစ်ဖော်ဆောင်နိုင်ရေး ဆောင်ရွက်သွားမည် ဖြစ်ပါသည်။ ထိုသို့ဆောင်ရွက်ရာတွင် အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ၊ Labuan Bajo တွင် ကျင်းပခဲ့သည့် (၄၂)ကြိမ်မြောက် အာဆီယံထိပ်သီးအစည်းအဝေးတွင် အတည်ပြုခဲ့သော အာဆီယံအသိုက်အဝန်း၏ ၂၀၂၅ ခုနှစ်အလွန် မျှော်မှန်းချက်ပါ မဏ္ဍိုင်များအားအခြေခံ၍ ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ပါသည်။ ကျွန်ုပ်တို့သည် အာဆီယံအား အင်ဒို-ပစိဖိတ်ဒေသအတွင်း ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု၏ ဗဟိုချက်အဖြစ် ဖော်ဆောင်နိုင်ရေးအတွက် မျှော်မှန်းဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ပါသည်။
နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာလုံခြုံရေး (Political Security)
နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ လုံခြုံရေးနှင့် စပ်လျဉ်းပြီး အောက်ပါအတိုင်း ဖော်ပြပါဝင်ပါသည်-
(က) အာဆီယံအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများက သဘောတူလက်ခံထားသည့် အာဆီယံပဋိညာဉ် စာတမ်း၊ ကုလသမဂ္ဂပဋိညာဉ်စာတမ်းနှင့် နိုင်ငံတကာလူသားချင်းစာနာ ထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ ဥပဒေအပါအဝင် နိုင်ငံတကာဥပဒေများပါ အခြေခံမူများအပေါ်အခြေခံသည့် ငြိမ်းချမ်းတည်ငြိမ်ပြီး လုံခြုံမှုရှိသော ဒေသတစ်ခု ဖြစ်စေရန် ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ပါသည်၊
(ခ) အာဆီယံဦးဆောင်သော ယန္တရားများမှတစ်ဆင့် အာဆီယံ၏ အချက်အချာကျမှုနှင့် အရေးပါမှုကို ထိန်းသိမ်းနိုင်ပြီး ပိုမိုအားကောင်းစေသော၊ နိုင်ငံများအကြား ငြိမ်းချမ်းသောဆက်ဆံရေးကို အဓွန့်ရှည်တည်တံ့စေသော၊ မိတ်ဖက်ဆက်ဆံရေး အသစ်များတည်ထောင်ရာတွင် ဓမ္မဓိဋ္ဌာန်ကျသော၊ အပြန်အလှန်အကျိုးရှိသော ဆက်ဆံရေးကို တည်ဆောက်နိုင်သော အသိုက်အဝန်းတစ်ခုဖြစ်စေရန် ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ပါသည်၊
(ဂ) ဒေသတွင်းနှင့် ကမ္ဘာ့အရေးကိစ္စများတွင် အာဆီယံ၏ရပ်တည်ချက်ကို ထင်ဟပ်စေသော အသိုက်အဝန်းတစ်ခုဖြစ်စေရန် ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ပါသည်၊
(ဃ) ပထဝီနိုင်ငံရေး တင်းမာမှုများနှင့်အား ပြိုင်မှုများအကြား စည်းမျဉ်းအခြေပြု နိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေးကို ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းဖော်ဆောင်နိုင်ရေးနှင့် ဒေသတွင်း သွင်ပြင်လက္ခဏာများကို ထင်ဟပ်ပုံဖော်နိုင်ရေး ဆောင်ရွက်နိုင်စွမ်းရှိသည့် အဓိကမောင်းနှင်အားတစ်ခုဖြစ်သော အာဆီယံအဖြစ် ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ပါသည်၊
(င) နိုင်ငံတကာဥပဒေနှင့် စည်းမျဉ်းအခြေပြု နိုင်ငံစုံစနစ်ကို ကျင့်သုံးဆောင်ရွက်ခြင်းဖြင့် နိုင်ငံတကာငြိမ်းချမ်းရေးနှင့်လုံခြုံရေးကို အထောက်အကူပြုနိုင်စွမ်းရှိသော အာဆီယံအဖြစ် ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ပါသည်၊
(စ) ငြိမ်းချမ်းသော၊ လွတ်လပ်သော၊ ဘက်လိုက်မှုကင်းသော၊ အဏုမြူလက်နက်ကင်းမဲ့သော၊ အခြားသောအဖျက်စွမ်းအားကြီးမားသည့် လက်နက်များ ကင်းမဲ့သောဇုန်ဖြစ်သည့် အရှေ့တောင်အာရှဒေသဖြစ်စေရန် ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ပါသည်၊
(ဆက်လက်ဖော်ပြပါမည်)
