မေ ၁၃
ဥရောပတစ်လွှား ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် အသွားအလာကန့်သတ်ပိတ်ဆို့မှုတွေကို ပြန်ဖွင့်ပေးဖို့ လုပ်ဆောင်နေတဲ့အချိန်မှာ တရုတ်နိုင်ငံ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်စတင်ဖြစ်ပွားရာ ဝူဟန်မှာ ရက်သတ္တပတ်အတော်ကြာပြီးနောက် ပထမဆုံး ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှု ပြန်လည်တွေ့ရှိလိုက်ခြင်းက ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ဒုတိယလှိုင်းပြန်လည်ရိုက်ခတ်လာနိုင်တဲ့ အန္တရာယ်ကို သတိပေးလိုက်သလို ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။
အဆိုးအကောင်းကံကြမ္မာ ရင်ဆိုင်
အဆိုးအကောင်း ယှက်တင်ရောထွေးနေတဲ့ကံကြမ္မာကို ကမ္ဘာတစ်ဝန်းအစိုးရတွေ ရင်ဆိုင်နေရချိန်မှာ ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် စီးပွားရေးကျဆင်းလာတာကိုလည်း နည်းလမ်းရှာပြီး ရှေ့ဆက်ဖို့လုပ်ဆောင်ရပါတယ်။ အဲဒီ လိုအချိန်မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် ကမ္ဘာတစ်ဝန်း သေဆုံးသူဦးရေဟာ ၂၈၀၀၀၀ ကျော်လာပါပြီ။
ဗြိတိန်ကလည်း ပုံမှန်အခြေအနေပြန်ရောက်အောင် အစီအစဉ်တွေချမှတ် အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်နေသလို ပြင်သစ်နဲ့ စပိန်တို့ကလည်း ကန့်သတ်ချက်တွေကို လျှော့ပေါ့ပေးဖို့ လုပ်ဆောင်နေတဲ့အချိန်မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် စတင်ဖြစ်ပွားရာ တရုတ်နိုင်ငံ ဝူဟန်မြို့မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်လက္ခဏာ တစ်လကြာ မပြရာကနေ ဒုတိယနေ့အဖြစ်ကို ရိုနာဗိုင်းရပ်စ်တွေ့ရှိကြောင်း အစီရင်ခံဖော်ပြလာတဲ့အခါမှာတော့ အားလုံး အထိတ်တလန့်တွေ ဖြစ်ကုန်ပါတော့တယ်။
အိမ်နီးချင်း တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံက တစ်လကျော် ကြာတဲ့အချိန်မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှုအရေအတွက် အမြင့်ဆုံးဖြစ်ခဲ့တယ်လို့ ကြေညာခဲ့ပါတယ်။ ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် လူသန်းချီအလုပ်လက်မဲ့များဖြစ်ကုန် သလို စီးပွားရေးတွေလည်း ပြိုလဲခဲ့ရပါတယ်။ အစိုးရတွေ ကလည်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဘေးအန္တရာယ်ကနေ လွတ်ကင်းဖို့ အကောင်းဆုံးလုပ်ဆောင်နေကြပါတယ်။ သို့သော်လည်း အများစုကတော့ ဒုတိယလှိုင်းပြန်လည်ရိုက်ခတ် လာမယ့်အရေးတွေးပြီး တဖြည်းဖြည်းနဲ့ အောင်မြင်မှုဆီကို ချဉ်းကပ်တဲ့ပုံစံနဲ့ ဒီကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကို ကိုင်တွယ် နေကြပါတယ်။
စောလွန်းသေးတယ်
ဗြိတိန်ဝန်ကြီးချုပ် ဘောရစ်ဂျွန်ဆင်က နိုင်ငံအနေနဲ့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ပျံ့နှံ့မှုကို တားဆီးကာကွယ်ဖို့ ချမှတ်ထားတဲ့ အသွားအလာ ကန့်သတ်မှုတွေကို ဖြေလျှော့ဖို့ စောလွန်းသေးတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ သို့သော်လည်း ရှေ့တစ်လမှာ အသွားအလာ ကန့်သတ်မှုတွေကို ဖြေလျှော့ပေးဖို့ အခြေအနေပေါ်မူတည် လုပ်ဆောင်သွားမည့် အစီအစဉ်တစ်ခုကို စတင်မယ့် သဘောကို တွေ့ရပါတယ်။
ဗြိတိန်ဝန်ကြီးချုပ် ဘောရစ်ဂျွန်ဆင်က ကန့်သတ်မှုတွေဟာ မိမိတို့ရဲ့ နေထိုင်မှုဘ၀ကို ရုပ်ဆိုးစေပါတယ်။ သို့သော်လည်း နိုင်ငံတိုးတက်ဖို့ ခပ်စောစောဖယ်ရှား လိုက်ပါကလည်း အချည်းအနှီးရူးသွပ်ရာကျမှာ စိုးရွံ့မိ တယ်လို့ပြောပါတယ်။ တစ်နိုင်ငံလုံး နေအိမ်၌နေထိုင်ရန် ညွှန်ကြားချက်ထွက်ပေါ်လာပြီး ရက်သတ္တခုနစ်ပတ် နီးနီးရောက်လာပြီးနောက် ဗြိတိန်မှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် လူပေါင်း ၃၁၈၀၀ ကျော်သေဆုံးခဲ့ပါတယ်။ ဒီသေဆုံးတဲ့နှုန်းဟာ အမေရိကန်ကို အမီမလိုက်သော် လည်း ဒုတိယနေရာထက် မလျော့ပါဘူး။ ဥရောပရဲ့ တခြားနေရာတွေမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် သေဆုံးတဲ့အရေအတွက် ကျဆင်းလာတာကြောင့် အရာရှိတွေကို စီးပွားရေးပြန်လည်တိုးတက်လာအောင် လုပ်ဆောင်ဖို့နဲ့ ပုံမှန်အခြေအနေ ပြန်လည်ရောက် ရှိအောင်လုပ်ဆောင်ဖို့ ရဲဆေးတင်ပေးသလိုဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။
ပြင်သစ်နိုင်ငံမှာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်သေဆုံးမှုနှုန်းဟာ မေ ၁၀ ရက်မှာ ၁၀ဝ အောက်ကျဆင်းလာပြီး ၇၀ သာရှိခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီနှုန်းဟာ ဧပြီလအစောပိုင်းကတည်းကစပြီး အနိမ့်ဆုံး နှုန်းဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ထို့အတူ စပိန်မှာလည်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် နေ့စဉ်သေဆုံးနှုန်းဟာ ၂၀၀ အောက်လျော့နည်း လာခဲ့ပါတယ်။
အိမ်ပြင်ထွက်လို့ရပြီ
ပြင်သစ်နိုင်ငံမှာ သီတင်းပတ်ရှစ်ပတ်နီးပါးမှာ ပထမ ဆုံးအကြိမ်အဖြစ် ခွင့်ပြုမိန့်စောင့်ဆိုင်းစရာမလိုဘဲ အိမ်ပြင် ထွက်လို့ရနေပြီဖြစ်ပါတယ်။ ဆရာတွေလည်း လုပ်ငန်းခွင် ပြန်လည်ဝင်ရောက်နေပြီ ဖြစ်သလိုဆိုင်တွေလည်း ပြန်လည် ဖွင့်လှစ်နေပြီ ဖြစ်ပါတယ်။
စပိန်လူမျိုးတွေဟာ အပြင်ဘက်ဘားတွေနဲ့ စားသောက်ဆိုင်တွေမှာ သူငယ်ချင်းတွေ မိသားစုဝင်တွေနဲ့ တွေ့ဆုံဖို့ အစီအစဉ်တွေတောင် လုပ်နေကြပါတယ်။ သို့သော်လည်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှု ဗဟိုချက်မနေရာဖြစ်တဲ့ မက်ဒရစ်နဲ့ ဘာစီလိုနာမှာတော့ ကန့်သတ်ချက်တွေ ဆက်ရှိ နေဆဲဖြစ်ပါတယ်။
ဥရောပနိုင်ငံတွေကြားမှာတော့ ဘယ်လ်ဂျီယံနဲ့ ဂရိမှာ အသွားအလာကန့်သတ်မှုတွေကို မေ ၁၁ ရက်က ဖြေလျှော့ပေးလိုက်ပြီဖြစ်ပါတယ်။ ဒါဟာ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့က ကပ်ရောဂါအဖြစ်ကြေညာအပြီး နှစ်လအကြာ မှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ရင်တမမနဲ့ စိုးရိမ်နေရ
ကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှာရှိတဲ့ အစိုးရတွေဟာ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ၊ လူမှုဘ၀အခြေအနေတွေကို ပုံမှန်ပြန်လည်ရောက် ရှိစေမယ့် အစီအစဉ်တွေ ရေးဆွဲထားချိန်မှာ အာရှနိုင်ငံတွေမှာတော့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ဒုတိယလှိုင်းပြန်လည်ရိုက်ခတ် လာမယ့်အရေးကိုတွေးပြီး ရင်တမမနဲ့ စိုးရိမ်နေကြပါတယ်။
တရုတ်နိုင်ငံအနှံ့အပြားမှာဆိုရင် ပုံမှန်အခြေအနေပြန် လည်ရောက်ရှိတော့မှာပဲဖြစ်ပါတယ်။ ရှန်ဟိုင်း ဒစ္စနေလန်းဟာဆိုရင် သုံးလကြာပိတ်ပြီးနောက်မှာ ပထမဆုံးအကြိမ် ဖွင့်လှစ်လိုက်ပြီဖြစ်ပါတယ်။ ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်ဖို့ အလွန်ကိုမျှော်လင့်တောင့်တခဲ့ရတယ်။ အထဲမှာ အရင်ကနဲ့အခု ဘယ်လိုများ ကွာခြားနေပြီလဲဆိုတာ သိချင်လိုက်တာဆိုပြီး ဒစ္စနေလန်းကို အလွန်သွားရောက်လည်ပတ်ချင်နေတဲ့ ကစ်တီက ပြောပါတယ်။
သို့သော်လည်း ဝူဟန်မှာ လူတစ်ဦး ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ပိုးတွေ့ရှိကြောင်း အတည်ပြုခဲ့တဲ့ မေ ၁၀ ရက်နေ့သတင်းဟာ သွားရောက်လည်ပတ်ချင်နေတဲ့သူတွေကို စိတ်အနှောင့် အယှက်ဖြစ်စေခဲ့ပါတယ်။ မေ ၁၁ ရက်မှာတော့ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ထပ်မံတွေ့ရှိသူ ငါးဦးအထိရှိလာခဲ့ပါတယ်။ ဒေသတွင်း ကျန်းမာရေးအရာရှိတွေ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်မှု အသစ်ထပ်မံတွေ့ရှိခဲ့တာကတော့ ဝူဟန်ရဲ့ လူနေ အဆောက်အအုံတစ်နေရာတည်းမှာ အတူနေထိုင်တဲ့ သူတွေဖြစ်ပြီး သူတို့အားလုံးဟာ အသက်ကြီးသူတွေ ဖြစ်တယ်လို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။
လိုက်လံစိစစ်နေ
တောင်ကိုရီးယားအရာရှိတွေက မေလအစောပိုင်းက နေရာငါးနေရာကို သွားခဲ့သူတစ်ဦး ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်တွေ့ရှိခဲ့ရာမှ နိုက်ကလပ်တွေနဲ့ဘာတွေကို ပိတ်ထားဖို့ အမိန့်ထုတ်ပြန်လိုက်ပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်း ရပ်စ်ကူးစက်ခံထားရသူ ၈၅ ဦးနဲ့တွေ့ဆုံခဲ့တဲ့ အသက် ၂၉ နှစ်အရွယ် လူတစ်ဦးနဲ့ ထိတွေ့ဆက်သွယ်မှုလုပ်ခဲ့ သူတွေအားလုံးကို အာဏာပိုင်တွေက လိုက်လံစိစစ် နေပါတယ်။
သို့သော်လည်း အာရှတစ်လွှားစီးပွားရေးလုပ်ငန်း တွေပြန်လည်ဖွင့်ဖို့ သတိကြီးကြီးနဲ့ လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်နေသလို ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး ရထားကွန်ရက်ကြီးရှိရာ အိန္ဒိယကလည်း အသွားအလာ ကန့်သတ်မှုတွေ လျှော့ချလာပြီးနောက်မှာ အင်္ဂါနေ့မှစပြီး သူ့ရဲ့ ရထား ကွန်ရက်ကြီးကို တဖြည်းဖြည်း ပြန်လည်လုပ်ကိုင်ဆောင် ရွက်သွားတော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။
တစ်နေ့ကို ခရီးသည်ပေါင်း သန်း၂၀ လောက် အသုံးပြုနေတဲ့ အကြီးဆုံး ရထားလမ်းကွန်ရက်ကြီးဟာ မတ်လနှောင်းပိုင်းမှာ ရပ်နားခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီလိုရပ်နားခဲ့တဲ့အတွက် ဒေသတွင်းရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားတွေဟာ သူတို့ရဲ့ ဒေသတွေကို ပြန်လို့မရနိုင်တော့သလို အလုပ်အကိုင်တွေလည်း ဆုံးရှုံးခဲ့ရပါတယ်။
အိမ်ဖြူတော်ရဲ့ အဝန်းအဝိုင်းအထိရောက်ရှိ
ဒုတိယသမ္မတ မိုက်ပန့်စ်ရဲ့ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ အမျိုးသမီးတစ်ဦးနဲ့ သမ္မတဒေါ်နယ်ထရမ့်ရဲ့ အပါးတော်မြဲတစ်ယောက် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ခံရမှုနဲ့ အတူ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာလည်း ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဟာ အိမ်ဖြူတော်ရဲ့ အတွင်းပိုင်း အဝန်းအဝိုင်းအထိ ပျံ့နှံ့ရောက်ရှိလို့ လာခဲ့ပါပြီ။ အသွားအလာကန့်သတ်ပိတ်ဆို့မှုတွေကို ဖယ်ရှားပေးဖို့ ပြောနေကြပါတယ်။
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရဲ့ ပြည်နယ်အတော်များ များမှာလည်း အသွားအလာကန့်သတ်ပိတ်ဆို့မှုတွေကို ဖယ်ရှားဖို့ ဆန္ဒပြမှုသေးသေးလေးတွေ လုပ်နေကြပါတယ်။ ဆန္ဒဖော်ထုတ်သူအချို့ကတော့ အသွားအလာကန့်သတ် ပိတ်ဆို့မှုတွေဟာ သူတို့ရဲ့ အခွင့်အရေးကို ချိုးဖောက်နေတယ်လို့ ပြောဆိုကြပါတယ်။
ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ် စီးပွားရေးပြန်လည်ဖွင့်လှစ်ဖို့ ကြိုးစားဆောင်ရွက်မှုနဲ့အတူ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဒုတိယလှိုင်း ထပ်မံရိုက်ခတ်လာမှာကိုတော့ ဥရောပနိုင်ငံတွေသာမက အာရှနိုင်ငံတွေကလည်း စိုးရိမ်ထိတ်လန့် လျက်ရှိဆဲပါ။ ။
ကိုးကား - အေအက်ဖ်ပီ
ထွန်းသစ်စ
